Monday, April 29, 2024
spot_img
HomeFoto GaleriaSorumutuk Konsellu Ministru aprova projetu Proposta Lei ne’ebé aprova alterasaun datoluk ba...

Sorumutuk Konsellu Ministru aprova projetu Proposta Lei ne’ebé aprova alterasaun datoluk ba Lei no. 3/2014

Konsellu Ministrus hala`o  sorumutuk iha Palásiu Governu, Dili Segunda Feira loron 25 fulan-setembru tinan 2023, no aprova projetu Proposta Lei ne’ebé aprova alterasaun datoluk ba Lei n. 3/2014, loron 18 fulan-juñu, ne’ebé kria Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-Kusi Ambenu (RAEOA) no Estabelese Zona Espesiál Ekonomia sosiál Merkadu Oe-Kusi Ambenu no Ataúro.

Tuir Komunikadu Imprensa husi Meja Présidemsial Konselu Ministru nian , ne`ebe RCL Asesu Liu husi Dirasaun Nasional Promosaun Dezenvolvimentu Mídia Lokal SEKOMS (DNPDML SEKOMS) iha tersa 26/09/2023 ne`e infórma katak , objetivu husi projetu Proposta Lei ne’ebé aprova alterasaun datoluk ba Lei n. 3/2014, loron 18 fulan-juñu ne`e , atu dudu dezenvolvimentu nasionál, atu estabelese kuadru jurídika ida ne’ebé adekuadu ba Zona Espesiál Ekonomia Sosiál no Merkadu iha territóriu tomak, promove bein-estár populasaun nian no solidariedade nasionál. Kona-ba ne’e, propoin atu halakon referénsia hotu iha Zona Espesiál Ekonomia Sosiál Merkadu Oe-Kusi Ambenu no Ataúro, atu nune’e permite kria kuadru legál foun ida ba Zona espesiál Ekonomia Sosiál Merkadu iha Timor-Leste ne’ebé bele aplika ba área oioin iha territóriu nasionál no la limita ba enklave Oe-Kusi Ambenu no ba Illa Ataúro de’it.

Tuir projetu Proposta Lei ne’ebé aprova daudaun ne’e, podér tutela nian kona-ba RAEOA nian eskluzivamente sei ezerse husi Primeiru-Ministru, envés husi Governu hotu. Hodi halakon referénsia zona ekonómika sira ne’ebé regula ho lejizlasaun espesiál ne’ebé sei aprova. Podér regulamentu Rejiaun sei halo tuir Konstituisaun no Lei, no halakon konseitu husi ordenamentus juridikus estranjeirus ne’ebé la tuir realidade nasionál, hanesan “ordens ezekutivas”. Aprovasaun ba regulamentu administrativu sira husi Rejiaun nian depende ba paresér vinkulativu husi Primeiru-Ministru. Orsamentu Rejiaun nian nu’udar parte integrante ida husi Orsamentu Jerál Estadu.

Impostu no taxa sira ne’ebé kobra iha Rejiaun ne’e nu’udar reseita rasik., tuir lejizlasaun ne’ebé sei aprova ne’ebé sei regula ninia afetasaun. Sasán sira husi domíniu públiku no privadu Estadu nian ne’ebé daudaun ne’e uza hela sei la entrega ba Rejiaun ne’e. Oorganizasaun no funsionamentu órgaun rejionál sei regula tuir dekretu-lei. Nomeasaun membru sira Autoridade Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-kusi Ambenu nian sei halo husi Konsellu Ministrus, liuhosi proposta Primeiru-Ministru nian. Autoridade Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-kusi Ambenu sei hatán de’it ba Primeiru-Ministru, hodi garante separasaun podér sira.

Prezidente Autoridade Rejiaun sei hetan impedimentu legál ne’ebé define ona, hanesan ho deputadu sira Parlamentu Nasionál nian. Iha kazu auzénsia ka impedimentu husi Prezidente Autoridade, nia sei substitui husi membru ne’ebé hili ona husi Primeiru-Ministru. Prosesu ezonerasaun Prezidente Autoridade nian sei regula iha artigu foun. Konsellu Konsultivu sei sai hanesan órgaun konsultivu Prezidente Autoridade nian. Sei bele indika reprezentante ida husi kada munisípiu Oekusi Ambenu ba Konsellu Konsultivu.

Reseita sira rejiaun nian sei investe iha rejiaun nu’udar prioritáriu, no investimentu seluk fora husi rejiaun presiza autorizasaun husi Governu. Elimina ona Rejime fiskál independente ne’e, maibé bele estabelese taxa impostu ne’ebé diferente iha rejiaun. Revoga ona Rejime espesiál aprovizionamentu, hodi agora aplika Rejime jurídiku aprovizionamentu nasionál. Autoridade sei la iha funsoins regulasaun no fiskalizasaun finanseira, no responsabilidade ne’e iha Banku Sentrál. La iha ona rejime aduaneiru rasik, maibé lei bele estabelese prosedimentu aduaneiru espesiál ka simplifikadu sira.

Jestaun Fundu Dezenvolvimentu Rezionál sei regula hosi dekretu-lei Governu. Rejime funsionárius públikus iha rejiaun ne’e sei aliña ho funsionáriu sira seluk hosi país ne’e, ho exesoins ne’ebé define ona hosi dekretu-lei. Governu sei regulamenta grau autonomia Rejiaun Administrativa Espesiál Oekusi-Ambenu. Norma sira relasiona ho mandatu Prezidente Autoridade nian, ne’ebé sei aplika ba membrus Autoridade seluk. Mandatu Autoridade no Prezidente nian automatikamente sei sesa bainhira lei foun sira vigora.

Kontratu sira ne’ebé selebra ona iha Zona Espesiál Ekonomia Sosiál Merkadu Oe-Kusi Ambenu no Ataúro nia naran transfere automatikamente ba Rejiaun.

 

AUTORIJA HUSI ; DNPDML – SEKOMS

PÚBLIKA HUSI ; RCL-VOX POPULY

 

 

RELATED ARTICLES
Continue to the category
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments
Fans na'in: mak rona hela.
Loading ...

TRENDING.

NOTISIA FOUN.

0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x